Schaaktalent Maksym op drift

Na Poetin’s misdadige invasie van Oekraïne zijn vele bewoners van dat land op drift geraakt. De dertienjarige Maksym Zhezheria kwam met zijn grote gezin terecht in het Nederlandse stadje Doesburg. Bij zoveel ellende kan het schaakspel een goede afleiding, zelfs een troost zijn. En dus is Maksym flink aan het schaken geslagen bij het Arnhemse ASV.

In begin april nam Maksym’s moeder Svetlana contact op met ASV met de vraag of haar oudste zoon bij de jeugd kon komen schaken. Op de eerste speelavond bleek de jonge Oekraïener te sterk voor zijn Arnhemse leeftijdgenoten, en hij werd prompt bij de senioren ingedeeld. Daar won hij twee van zijn eerste vier partijen.

Maksym komt uit Oleksandriia, een middelgrote stad in centraal Oekraïne, gelegen ten zuiden van een langgerekt merengebied dat zich vanaf Kiev naar het zuidoosten uitstrekt. Hij kwam naar Nederland met moeder Svetlana, vader Volodymyr, een tante en drie broers: Andrey, Ivan en de nu vijf maanden oude baby Bogdan. De baby heeft vanwege gezondheidsproblemen een speciaal soort melkvoeding nodig. Maksym lijdt aan Diabetes Type 1 en moet dagelijks insuline gebruiken. Toen in Oleksandriia het luchtalarm vijf keer per dag afging besloten Volodymyr en Svetlana te vertrekken. De grootmoeders en andere familieleden bleven achter. “Kinderen kunnen daar geen normaal leven meer leiden,” zegt Svetlana. “Zeker niet als ze gezondheidsproblemen hebben.” 

Ze kozen voor Nederland omdat een neef, die in Utrecht woont, een en ander voor hen regelde. “En we wilden naar de andere kant van Europa, bij de Noordzee, zo ver mogelijk van de oorlog vandaan,” zegt Svetlana. Als de oorlog voorbij is willen ze snel weer terug. “Ondertussen proberen we hier zo goed mogelijk te leven: we willen werken, de taal leren en de kinderen naar school sturen.” Die zitten op een speciale school voor Oekraïense kinderen in Arnhem. 

Twee maanden brachten ze door bij een gezin in Westervoort. Maksym, in aarzelend Engels: “Dat huis was zo groot – wij mochten éénderde ervan gebruiken, en dat was ruim genoeg voor ons hele gezin.” Eind mei verhuisden ze naar een pand in Doesburg waar ze nu zelfstandig wonen. “Dat is beter voor ons,” zegt Maksym. “Maar onze gastheer in Westervoort zijn we heel dankbaar, die heeft veel voor ons gedaan.” Om bij ASV te schaken rijdt hij nu met de bus heen en weer van Doesburg  naar Arnhem-Oost.

Zaterdag 21 mei kon het Nederlandse publiek ook kennismaken met het gezin via het satirische TV-programma Even Tot Hier. Om te kunnen werken in Nederland heb je de juiste papieren en een bankrekening nodig. Bij Even Tot Hier waren die zaken snel geregeld en er kwam een sollicitatiegesprek voor vader Volodymyr, die elektrotechnisch ingenieur is – een beroepsgroep waarnaar de vraag groot is in Nederland, als die energietransitie eens op gang komt tenminste. Aan het eind van de uitzending stond het hele gezin te genieten van een portie oer-Hollandse poffertjes. De baan voor Volodymyr laat nog even op zich wachten – net als de energietransitie.

Redactie: de uitzending is hier terug te zien: 

https://www.npostart.nl/even-tothier/21-05- 022/BV_101407996

Maksym houdt de moed erin en is goedlachs, maar hij vertelt weinig over de thuissituatie in Oekraïne. Bij het ASV-Voorjaarstoernooi op 14 mei deed hij mee in groep C. Toen hij hoorde hoe hoog de eerste prijs was in die groep, riep hij: “Woowww, vijftig euro? Dat kan ons gezin goed gebruiken! Of je kunt er wel drie keer van naar McDonalds!” Helaas werd hij vijfde. Zijn favoriete schaker is Bobby Fischer. In Oleksandriia werd Maksym getraind door kandidaat-meester Gennady Khodotov, die nog in die stad verblijft voor zover Maksym weet. Bij ASV werkt hij nu met Vadim van Kuijk, die zelf met zijn 17 jaar tot de nationale jeugdtop behoort. “Hier in Nederland zijn de toernooien goed georganiseerd,” zegt Maksym. “In Oekraïne zijn de jeugdspelers beter. Ik heb daar vijf of zes vrienden die even goed zijn als ik. Eén van hen zit nu in Turkije.”

Maksym is gewoon een jonge puber die probeert zijn weg te vinden in een schrijnende situatie. Dat hij relatief vrolijk overkomt, toont zijn veerkracht. Wat moet hij ook anders? Bovendien heeft hij zijn gezin veilig bij zich. En hij weet inmiddels dat een goede schaker in Nederland altijd zijn weg kan vinden.

(Bron: Schaakmagazine, juni 2022, no 3)